فلسفه فال حافظ در شب یلدا
مطمئنا همه ی ما برای یکبار هم که شده شب یلدا در جمع خانواده فال حافظ گرفته ایم.
یا اگر به شیراز سفر کرده باشید در حافظیه دست فروشان بسیاری را دیده اید که به همراه طوطی های خود فال میفروشند.
حتی بارها در خیابان های تهران در پیاده رو ها یا هنگامی که در ترافیکی طاقت فرسا گیر افتادیم بچه هایی را دیده ایم که با برگه هایی که در دست دارند فال حافظ میفروشند.
قطعا همه ی ما تا حدودی با حافظ و زندگی اش آشنا هستیم. اما در این مقاله قصد داریم تا باهم دلیل تفأل به حافظ در شب یلدا و ماجرای دفن وی در حافظیه را بخوانیم.
تا به حال این سوال را از خودتان پرسیده اید که چرا با اشعار حافظ فال میگیرند و مثلا از اشعار سعدی استفاده نمیکنند؟
شاید فکر کنید این یک جور تبعیض بین شعرا هست و در واقع این وسط برای حافظ اصطلاحا پارتی بازی صورت گرفته است اما باید بگویم که اینطور نیست و دلیل بهتری برای انجام این سنت وجود دارد.
برای جواب دادن به این سوال باید اول این نکته را بیان کرد که از قدیم الایام به حافظ شیرازی لقب لسان الغیب را اعطا کرده بودند. دلیل لسان الغیب نامیدند حضرت حافظ مربوط به بعد از مرگ ایشان است. پس از فوت ایشان عده ای از بزرگان و ملا های شهر مانع از دفن حافظ در مصلا شدند زیرا معتقد بودند که حافظ شخصی بی دین بوده است.
از طرفی عده دیگری با این عقیده مخالف بودن و در نتیجه قرار بر این شد کودکی از میان جمع یکی از اشعار خافظ را به اتفاق از کتابش انتخاب کرده و بر اساس آن تصمیم بگیرند. در نتیجه انتخاب کودک غزل زیر از کتاب بیرون آمد:
نا امیدم مکن از سابقه لطف ازل
تو پس پرده چه دانی که که خوب است و که زشت؟
نه من از پرده تقوا به درافتادم و بس
پدرم نیز بهشت ابد از دست بهشت
حافظا روز اجل گر به کف آری جامی
یک سر از کوی خرابات بَرَندت به بهشت
پس از خواندن این شعر که باعث حیرت حاضرین بود نتیجه تصمیم گیری مشخص شد و قرار بر دفن وی در مصلای شهر شد.
مقبره حافظ در شیراز
دلیل گرفتن فال حافظ در شب یلدا چیست؟
بهترین پاسخ همین گفته ی استاد بهاءالدین خرمشاهی است: «حافظ نظر کرده است، او به مردم ایران نظر دارد و مردم به او نظر دارند و خدا به هر دو.»
این شعر به معنای این است که حافظ، نظر خود را به خداوند ابراز کرده است و خداوند نیز به حافظ نظر دارد و میتوان گفت دلیل اینکه چرا اشعار حافظ اینقدر به نیت ما نزدیک است همین نظرکردگی اوست.
از غم هجر مکن ناله و فریاد که دوش
زده ام فالی و فریادرسی می آید
چگونه میتوان فال حافظ گرفت؟
برای گرفتن فال حافظ ابتدا باید بدانیم که تفسیر اشعار حافظ کار راحتی نیست و در گذشته صرفا افراد خاصی توانایی انجام آن را داشتند اما با گذر زمان دیوان حافظ به همراه تفسیر اشعار تالیف و چاپ شد.
روش انجام فال حافظ:
ابتدا باید نیت کرده و برای حضرت حافظ فاتحه خوانده و سپس میتوان از قسم معروفی که قبل از فال گرفتن بیان میشود استفاده کرد:
ای حافظ شیرازی تو محرم هر رازی؛ تو را به خدا و به شاخ نبات ات قسم می دهم که هر چه صلاح و مصلحت می بینی برایم آشکار و آرزوی مرا بر آورده سازی.
بعد از خواندن این قسم به صورت اتفاقی یک صفحه از کتاب را باز کرده و شعر و تفسیر آن را میخوانیم.
در پایان این مطلب خالی از لطف نیست که اشاره کنیم اشعار حافظ به خودی خود و فارغ از گرفتن فال نیز برای مطالعه ولذت بردن از دنیای اشعار بسیار زیبا و دلنشین هستند به طوری که احتمالا اگر شروع به خواندن صفحه ای از دیوان حافظ کنید متوجه گذر زمان نخواهید شد. با قلم زیبای لسان الغیب ساعت ها در عالم خیال انگیز اشعار میتوان غرق شد.
سینه مالامال درد است ای دریغا مرهمی
دل ز تنهایی به جان آمد خدا را همدمی
چشم آسایش که دارد از سپهر تیزرو
ساقیا جامی به من ده تا بیاسایم دمی
دیدگاه‌ها
عاطفه در 28 آذر 1402 گفته:
واقعا جالب بود .من خیلی تفال به دیوان حافظ میزدم ولی فلسفش رو تا الان نمی دونستم.ممنون از نویسنده خوش ذوق
ملیکا نحوی در 30 آذر 1402 گفته:
خوشحالم که متنمون رو دوست داشتین. برای آشنایی بیشتر با حافظ میتونید کتاب حافظ شناسی رو مطالعه کنید.
Mary در 30 آذر 1402 گفته:
Kheyli matn jalebi bood. Delam khast hatman beram va Divane Hafez ro bekharam. Ba tashakor az shoma.
یگانه جانی دوست در 2 دی 1402 گفته:
خواهش میکنم، خوش حالیم دوست داشتید.